TOFFE DAGUITSTAP
IN HET SCHONE SINT-NIKLAAS OP 27 APRIL 2024
Op die immense vlakte van de
Grote Markt van Sint-Niklaas (nog steeds de grootste van België) voelden we ons
als elfkoppig groepje heel nietig, die ochtend van zaterdag 27 april 2024. Het
was de beste dag van dat weekend: geen regen, redelijk wat zon, toch vijftien
graden maar door de strakke wind kwam een jas toch nog goed van pas. Chapeau
voor Mieke en Luc die de eenentwintig kilometer van Appels naar Sint-Niklaas
fietsend aflegden!
Conner Rousseau en Poeders
Mann
Gids Hugo Bruggeman, in
een vorig leven leraar aan het plaatselijke VTS, voelde zich in zijn sas in ‘zijn’
Sint-Niklaas. Met veel gedrevenheid vertelde hij honderduit. Over de
geschiedenis van de stad met kruisende handelswegen en veelkleurige ballonnen.
Over de indrukwekkende kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand (nu in de
steigers) met de blinkende ‘Maria Verguld’ erbovenop. Over de gebouwen van zijn
vroegere school die nu een aangename woonsite is geworden. Over
priester-dichter Anton Van Wilderode. Over de vijf historisch belangrijke gebouwen
op de markt (vroeger vier, nu vijf als we daar café ’t Hemelrijk, de stamkroeg
van een voormalig Vooruit-voorzitter, bijtellen). Over de apotheker die met
zijn poedertjes tegen de koppijn de voorloper van de overbekende poedertjes
Mann werd. Over het verschil tussen art nouveau en art deco met enkele
prachtige stadspaleizen als voorbeelden. En nog zo veel meer.
In den hoek van ‘t Centerken
Ons middagmaal in ’t Centerken
zullen we niet gauw vergeten. Door een niet bepaald vriendelijke
zaalverantwoordelijke moesten we letterlijk in een hoek van een heel grote
eetruimte bijna op elkaars schoot kruipen. Zeer praktisch ook, want als iemand
een plasje diende te maken, moest de helft van de groep verhuizen. Wel geven we
een pluim voor de snelle bediening. De verse groentjes en de frietjes waren
zeker oké en de vispannetjes ook. De stoverij en de vol-au-vent smaakten goed maar
verzopen in een geleiachtig soort ‘saus’. We geven geen sterren of punten, doch
adviseren om Piet Huysentruyt eens dringend uit te nodigen om de jus te laten
lukken. De zaalverantwoordelijke mag dan zeker niet in beeld komen. Die moet dan
ook eens in den hoek!
Bij paus Janssens op audiëntie
’s Namiddags stond een bezoek
aan Curiosum in de Zamanstraat gepland. Curi wat? Curiosum! Dat is een
toch wel bijzonder, zeg maar uniek, museum: een prachtig gerestaureerd
historisch stadskasteel dat de herinnering aan een negentiende-eeuwse
patriciërsfamilie echt tot leven brengt. Er zijn enorm veel curiosa uit het
Waasland en uit de wereld te zien. Bijvoorbeeld een Tour de France-fiets van
renner Tom Steels prijkt er voor het altaar van de kleine maar bijzonder mooie huiskapel
en zelfs een paar schattige pauselijke pantoffeltjes zou je zo willen passen. Omzeggens
150 jaar onafgebroken en extravagant verzamelen en 25 jaar familiegeschiedenis worden
hier op een hedendaagse manier gepresenteerd met licht, geluid en interactieve
toepassingen. De ondervoorzitter van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van
het Land van Waas, Sandra Vancauwenberghe, leidde ons deskundig rond. Aan
alles voelde je dat Sandra verknocht is aan dit huis en zijn vroegere bewoners,
het echtpaar Janssens-De Schrijver met hun elf kinderen waarvan er drie
op jonge leeftijd stierven. Hij, Alfons Janssens, was samen met twee van
zijn broers textielbedrijfsleider (in 1886 met 800 arbeiders, met goede sociale
verhoudingen en “geen mistoestanden zoals in het Aalst ten tijde van priester
Daens”), kunstliefhebber, dichter (bevriend met Guido Gezelle en zo lid van de
Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde), handelsrechter,
voorzitter van verschillende bonden, gemeenteraadslid en volksvertegenwoordiger
voor de Katholieke Partij. In zijn jonge leven deed hij zelfs twee jaar dienst
in het pauselijke zoeavenleger. Zij, Coleta De Schrijver, was ook een heel
sociaal voelende vrouw die bijvoorbeeld zorgde dat de arbeidsters en hun
kinderen onderwijs konden genieten. Ze toonde, naar het voorbeeld van haar moeder
Marie-Thérèse, veel inzet en bezorgdheid voor minderbedeelden. De familie was tweetalig:
Frans in economische en politieke contacten en Nederlands in de omgang met de
arbeiders. Vlaamsgezind was het huisgezin zeker en vooral heel diepgelovig. Op
de gevel van de woning prijkt nog steeds een borstbeeld van paus Pius IX zodat
het huis vaak dat van paus Janssens werd genoemd.
Onder de piano stond een pint
Twee uurtjes later had het ‘onvermijdelijke’
ijssalon François nog wél voldoende en goede plaatsen om ons van een
lekkere ijscoupe of dito taartje te laten genieten. En de traktatie van de kas
in het café naast de ingang van Galerij Reinaert zullen we ons blijven
herinneren. Als onderdeel van PianoFest, de vierde editie van een driedaagse muziekfestival,
konden we daar immers meeluisteren naar enkele meeslepende klassieke en
hedendaagse melodieën. Prachtig wat die wereldpianisten uit die blauwe
vleugelpiano toverden! Een waardige afsluiter van een knappe daguitstap.
Marc De Clercq
|
Verzamelen geblazen ... |
|
... op de grootste markt van België. |
|
Hugo Bruggeman, een gedreven stadsgids vertelt dat Sint Niklaas op kruisende handelswegen is ontstaan. |
|
Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand, aka Maria Verguld, in de steigers. |
|
De gids bij zijn vroegere werkplek: de voormalige vakschool Sint-Antonius (later VTS), nu een rustige woonsite. |
|
Arbeid adelt. Zou het? |
|
Bij de vereeuwigde priester-dichter Anton Van Wilderode. |
|
Dankzij deze twee meer dan graatmagere dames verkreeg Sint-Niklaas een hele grote markt. |
|
Café 't Hemelrijk, het vijfde historische gebouw aan die kant van de markt, dankzij het doortastende optreden van ene Conner Rousseau. |
|
Het stadhuis, van wat dichterbij, mag gezien zijn. |
|
Twee woningen van dezelfde apotheker. Vooraan in art deco (na WO I, deze op zijn Hollands wat madam van de apotheker maar niks vond) en achteraan in art nouveau (voor WO I). |
|
Mooi detail van de apothekerswoning in art nouveau. Dus ..., voor of na WO I? |
|
Het nieuwe stulpje in art deco van madam van den apotheker. Dàt stond haar wel aan. En op ne frank meer of minder stak het niet. Er was geld genoeg met al de winst van de poederkes tegen koppijn. |
|
Een art nouveau-pand dat veel betere tijden gekend heeft. |
|
Bij het huis Janssens - De Schrijver dat we straks als het Curiosum-museum zullen bezoeken. |
|
Letterlijk samen aan tafel in een klein hoeksken in het grote Centerken: dicht bijeen is warm. |
|
Onze gids, Sandra Vancauwenberghe, verwelkomt ons graag in haar bijzondere biotoop. |
|
Dit is hem dan in een plaasteren versie: Alfons Janssens, de oorspronkelijke eigenaar van Curiosum. |
|
Wie van hen zal uit de lotelingentrommel komen? Stel je voor dat je zo in Oekraïne of in Gaza zou terechtkomen. |
|
Verrassend. Ook hedendaagse kunst ontbreekt hier niet. Een blote sukkelaar in de armen van jachtgodin Diana ... er zijn slechtere situaties. |
|
Centraal het onder-de-rok verwarmingstoestelletje dat bij de bezoekers veel fascinatie oproept. |
|
Een samoerai achter Tilda ... Marleen is er niet al te gerust in. |
|
Deze coureur kent iedereen. Maar wie zijn de volgende renners uit een recent verleden? |
|
Hij verklaarde ooit dat de vorige 5 km/u rapper reed dan hij. |
|
Stief op jonge leeftijd in de regenboogtrui. |
|
Monsieur Paris-Roubaix.
|
|
Verloor ooit de tour de France met 38 sec. |
|
In de stemmige huiskapel, nu voor 'het altaar van de nieuwe wielergoden' pronkt de fiets van Tom Steels waarmee hij in de Tour de France de groene trui won. Zit er een punaise in de tube Luc? |
|
Een fragment van de bijzonder mooie kruisweg in de fraaie huiskapel. |
|
Een overvolle vitrinekast. Overal zijn er prachtige dingen te zien ... |
|
Cappuccinootje met een toefke crème fraiche? Met deze tas blijft er niets in uw snor hangen. |
|
De tuin met zicht op de achterkant van huis Janssens. |
|
Kunst in de tuin. |
|
De straffe vrouwen zijn in de meerderheid. |
|
Tilda laat het zich smaken in ijssalon François, nog steeds de beste van België ... de ijscrème daar. |
|
Spaans bier in een Duits glas smaakt ook. |
|
En hij zag dat we in zijn stad allemaal braaf waren geweest. Dat kan ook niet anders want er zijn immers geen stoute KWB'ers. |